Πέμπτη 23 Φεβρουαρίου 2012

Ρήματα



                                   ΡΗΜΑΤΑ-ΤΣΑΚΩΝΙΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟΣ


                        ΡΗΜΑ ΕΙΜΑΙ :                                                                       ΡΗΜΑ ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ  :

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ                              ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ                                             ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ                             ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ  

Εζού ένι (εγώ είμαι)                Εζού έμα (εγώ ήμουν)                               Εζού όνι (εγώ δεν είμαι)                Εζού όμα (εγώ δεν ήμουν)
Εκιού έσι (εσύ είσαι)               Εκιού έσα (εσύ ήσουν)                               Εκιού όσι (εσύ δεν είσαι)               Εκιού όσα (εσύ δεν ήσουν)
Έντενι ένι (αυτός είναι)         Έντενι έκι (αυτός ήταν)                             Έντενι όνι (αυτός δεν είναι)          Έντενι όκι (αυτός δεν ήταν)
Έντανι ένι (αυτή είναι)           Έντανι έκι (αυτή ήταν)                              Έντανι όνι (αυτή δεν είναι)           Έντανι όκι (αυτή δεν ήταν)
Έγκεινι ένι (αυτό είναι)           Έγκεινι έκι (αυτό ήταν)                             Έγκεινι όνι (αυτό δεν είναι)          Έγκεινι όκι (αυτό δεν ήταν)
Ενεί έμε (εμείς είμαστε)           Ενεί έμαϊ (εμείς ήμασταν)                          Ενεί όμε (εμείς δεν είμαστε)          Ενεί όμαϊ (εμείς δεν ήμασταν)
Εμού έτε (εσείς είστε)              Εμού έταϊ (εσείς ήσασταν)                        Εμού ότε (εσείς δεν είστε)             Εμού όταϊ (εσείς δεν ήσασταν)
Έντεϊ είνι (αυτοί/ές είνι)           Έντεϊ ήγκι (αυτοί/ές ήταν)                       Έντεϊ ούνι (αυτοί/ές δεν είναι)      Έντεϊ ούγκι (αυτοί/ές δεν ήταν)
Ένταϊ είνι (αυτά είναι)              Ένταϊ ήγκι (αυτά ήταν)                            Ένταϊ ούνι (αυτά δεν είναι)           Ένταϊ ούγκι (αυτά δεν ήταν)





ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ ΣΤΟΥΣ 2 ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΧΡΟΝΟΥΣ: Γίνεται περιφραστικά,δηλαδή με τη χρήση του ρήματος είμαι και τη μετοχή (;;) του ρήματος.
Παράδειγμα για να φανούν και οι σωστές καταλήξεις,οι οποίες είναι ίδιες για την συντριπτική πλειονότητα των ρημάτων - το ρήμα σκουπίζω

                                                                              ΡΗΜΑ ΣΚΟΥΠΙΖΩ :
     ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ                                                                                                                              ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ

Εζού ένι σαρούκου/α (η κατάληξη -ου για άνδρες,-α για γυναίκες)                                            Εζού ένι  σαρούκου/α 
Εκιού έσι σαρούκου/α                                                                                                                  Εκιού έσι  σαρούκου/α 
Έντενι ένι σαρούκου                                                                                                                   Έντενι ένι  σαρούκου
Έντανι ένι σαρούκα                                                                                                                     Έντανι ένι σαρούκα        
Έγκεινι ένι σαρούκουντα                                                                                                             Έγκεινι ένι σαρούκουντα   
Ενεί έμε σαρούκουνται                                                                                                                 Ενεί έμε σαρούκουνται       
Εμού έτε σαρούκουνται                                                                                                                Εμού έτε σαρούκουνται    
Έντεϊ είνι σαρούκουνται                                                                                                               Έντεϊ είνι σαρούκουνται    
Ένταϊ είνι σαρούκουνται                                                                                                               Ένταϊ είνι σαρούκουνται          
  

ΑΟΡΙΣΤΟΣ  (πάλι το ρήμα σκουπίζω)

εσαρούκα (σκούπισα)
εσαρούτσερε (σκούπισες)
εσαρούτσε (σκούπισε)
εσαρούκαμε (σκουπίσαμε)
εσαρούκατε (σκουπίσατε)
εσαρούκαϊ (σκούπισαν)

Πάλι οι καταλήξεις είναι οι ίδιες και στα άλλα ρήματα.
Τώρα,όσον αφορά στον μέλλοντα θα ενημέρωσω τη σημείωση μόλις κατατοπιστώ σαφέστερα... :))

Φυσικά,στους παραπάνω κανόνες υπάρχουν εξαιρέσεις.Μία από αυτές αποτελεί το ρήμα έρχομαι που στον αόριστο και στον μέλλοντα αλλάζει ρίζα.

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ : ένι παρίου (έρχομαι), έσι παρίου (έρχεσαι), ένι παρίου/α (έρχεται) , έμε παρίνται (ερχόμαστε), έτε παρίνται (έρχεστε), είνι παρίνται (έρχονται)
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ(ερχόμουν) : έμα παρίου,έσα παρίου,έκι παρίου/α-έκι παρίντα,έμαϊ παρίντα,έταϊ παρίνται,ήγκι παρίνται.
ΑΟΡΙΣΤΟΣ(ήρθα) : εκάνα,εκάνερε,εκάνε,εκάναμε,εκάνατε,εκάναϊ.
ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ(θα έρθω) : θα μόλου,θα μόλερε,θα μόλει,θα μόλουμε,θα μόλετε,θα μόλωι.

*Η ρίζα του ρήματος στον μέλλοντα (θα μόλου δηλαδή θα έρθω) προέρχεται απο τη ρίζα του αρχαίου μολώ.Από κει και η φράση "μολών λαβέ".Το παράδειγμα αυτό είναι ενδεικτικό του συμπεράσματος οτι η Τσακώνικη προέρχεται από την αρχαία Δωρική διάλεκτο,την μία από τις τρεις που αποτελούσαν τη βάση της αρχαίας Ελληνικής γλώσσας μαζί με την Ιωνική και κυρίως την Αττική.